Αγαπημένα...

Ταξίδι στο Ναύπλιο...

Ταξίδι στο Ναύπλιο...
Κάντε κλικ στην εικόνα για να αρχίσετε την εικονική περιήγηση σε έναν από τους πιο αγαπημένους μας προορισμούς

Ταξίδι στην Κέρκυρα...

Ταξίδι στην Κέρκυρα...
κάντε κλικ για να εισέλθετε...

Ταξίδι στον Πόρο

Ταξίδι στον Πόρο
κάντε κλικ για να το αρχίσουμε...

Πέμπτη 1 Οκτωβρίου 2009

Μιχαήλ Δαμασκηνός-Βιογραφικό Σημείωμα

Πρόκειται για τον σημαντικότερο ίσως ζωγράφο της Κρητικής Σχολής. Γεννήθηκε στο Ηράκλειο (Candia) γύρω στο 1540 και διδάχτηκε την τέχνη της ζωγραφικής στη Σχολή της Αγίας Αικατερίνης των Σιναΐτων. Στα έργα του αναδεικνύεται η θαυμαστή συνύπαρξη της βυζαντινής αγιογραφίας με τις τεχνικές της δυτικής ζωγραφικής και της αναγεννησιακής τέχνης. Έχει φιλοτεχνήσει πολλά έργα τα οποία βρίσκονται διάσπαρτα σε συλλογές από τον Άγιο Γεώργιο της Βενετίας και το Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών έως και την Βυζαντινή Συλλογή της Αγίας Αικατερίνης των Σιναΐτων όπου εκτίθενται έξι από τις σημαντικότερες εικόνες του οι οποίες ανήκαν στην Μονή Βροντησίου όπου πιθανολογείται ότι εργάστηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα στο εκεί εργαστήριο αγιογραφίας.

M
ichael Damaskenos or Michail Damaskenos (Greek: Μιχαήλ Δαμασκηνός, 1530/35-1592/93) was a leading post-Byzantine Cretan painter. He is a major representative of the Cretan School of painting that flourished in the 16th and 17th centuries, whilst Crete was under Venetian rule. He was a near-contemporary of the most famous Cretan painter of any period, El Greco, but though Damaskinos also went to Italy, he remained much closer to his Greek roots stylistically.

There is little information regarding the life of Damaskinos. He was born in Candia (today's Herakleion), the son of Tzortzis Damaskinos. He had a daughter named Antonia who married the painter Yannas Mantoufos. Damaskinos lived in Venice for several years, where he learnt miniature painting and travelled extensively throughout Italy. He was a member of the Greek Brotherhood of Venice from 1577–1582, having been in Venice since 1574. He painted along with Emmanuel Tzanes the Greek Orthodox Cathedral of San Giorgio dei Greci in Venice. In 1584 he was back in Greece and worked mainly in Crete and the Ionian islands. His works are in traditional Byzantine style but with many influences from Venetian painting, mainly Renaissance artists such as Tintoretto and Paolo Veronese. He used a particular rose colour that characterised his paintings, his figures dimensions are defined by only few brushes while he was drawing wooden and never marble thrones as was typical in the Cretan School. That Damaskinos was highly regarded is shown by him being invited from Crete, despite all the many Greek artists already in Venice to paint the frescoes of San Giorgio dei Greci.

Damaskinos was also the first artist to introduce paler flesh tones into post-Byzantine painting and it was one of the stylistic features of his work which proved highly influential from the second half of the sixteenth century and onwards. As was usual for distinguished painters, Damaskinos signed his works: ΧΕΙΡ ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ or ΧΕΙΡ ΜΙΧΑΗΛ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ, ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΧΕΙΡ or even ΠΟΙΗΜΑ ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ (creation of Michael Damaskinos). Damaskinos having worked extensively in the Ionian islands has contributed to the fusion of the Cretan and the Heptanese School of painting.

Μιχαήλ Δαμασκηνός-Μαρτύριον Αγίας Παρασκευής


f

Μιχαήλ Δαμασκηνός-Αγ.Ιωάννης ο Πρόδρομος


ς

Μιχαήλ Δαμασκηνός-Θειά Λειτουργία

Μιχαήλ Δαμασκηνός-Προφήτης Ηλίας

Μιχαήλ Δαμασκηνός-Μέγας Αρχιερεύς

Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ένθρονος, έργο Μιχαήλ Δαμασκηνού, 16ος αι., μητροπολιτικό μέγαρο, Κέρκυρα

Μιχαήλ Δαμασκηνός: Άγιοι Σέργιος, Βάκχος και Ιουστίνα. Κέρκυρα Μουσείο Αντιβουνιώτισσας. Μετά το 1571

Παναγία Οδηγήτρια τέλη 16ου αιώνα (1574-1582), 79x111εκ.-Μιχαήλ Δαμασκηνός


Η Παναγία εικονίζεται μετωπική να κρατεί τον Χριστό στο αριστερό της χέρι και να δέεται προς αυτόν με το δεξί μπροστά στο στήθος. Ο Χριστός, επίσης μετωπικός, ευλογεί με το δεξί χέρι και κρατεί τυλιγμένο ειλητό με το αριστερό. Επάνω, στις δύο γωνίες, οι αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ, ημίσωμοι, κρατούν ανοιχτά ειλητά με απόσπασμα από τους ψαλμούς (ψαλμ. Μδ΄, 11-12) που αναφέρεται στην Ενσάρκωση.

Άγιος Αθανάσιος τέλη 16ου αιώνα, 65x84εκ.-Μιχαήλ Δαμασκηνός


Ο άγιος Αθανάσιος, επίσκοπος της Αλεξάνδρειας, εικονίζεται μέχρι τη μέση σε αυστηρά μετωπική στάση. Με το αριστερό χέρι καλυμμένο από το φελόνιο κρατεί ευαγγέλιο με διάλιθη στάχωση, το οποίο ταυτόχρονα αγγίζει με το δεξί. Φοράει υπόλευκο φελόνιο με μεγάλους μαύρους σταυρούς και λευκό ωμοφόριο με καστανόχρωμους σταυρούς.

Α' Οικουμενική Σύνοδος-Μεταβυζαντινή εικόνα με θεολογική αναπαράσταση της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου (Μιχαήλ Δαμασκηνός, 1591, Μουσείο Αγίας Αικατερίνης

Η Κρητική Σχολή στην Αγιογραφία

εικόνα από Μιχαήλ Δαμασκηνό
εικόνα από τον Μιχαήλ Δαμασκηνό

Με την άλωση της Κωνσταντινούπολης, πρωτεύουσας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, από τους Τούρκους το 1453, Κωνσταντινοπολίτες ζωγράφοι μεταναστεύουν στη βενετοκρατούμενη Κρήτη μεταλαμπαδεύοντας την ιερή τέχνη της αγιογραφίας.

Στα τέλη του 15ου αιώνα οι επαφές με τη Βενετία έφεραν επιρροές της Αναγεννησιακής ιταλικής ζωγραφικής στην Κρήτη, σε επίπεδο τεχνοτροπίας και θεματογραφίας, οι οποίες συγκεράστηκαν με την βυζαντινή παράδοση, διαμορφώνοντας ένα εντελώς ξεχωριστό ύφος κατά τον 16ο και 17ο μ.Χ. αιώνα, αυτό που ονομάζουμε Κρητική Σχολή Αγιογραφίας.

Κύρια γνωρίσματά της είναι η τελειότητα των μορφών, οι οποίες αποδίδονται πιο γήινες και η εμμονή στην λεπτομέρεια δοσμένη με πλούσιο χρώμα. Από αυτό το καλλιτεχνικό περιβάλλον προέρχεται και ο μεγάλος Ηρακλειώτης ζωγράφος Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, γνωστός σε παγκόσμιο επίπεδο ως El Greco.

Πρέπει να σημειωθεί ότι το 1600 το Ηράκλειο είχε 20.000 κατοίκους και 200 ζωγράφους, ένα νούμερο ιδιαίτερα υψηλό που δείχνει την καλλιτεχνική άνθιση στην Κρήτη. Η άνθιση αυτή δυστυχώς διακόπηκε βίαια με την κατάληψη του Ηρακλείου από τους Τούρκους το 1669.

Από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Κρητικής Σχολής είναι ο Μιχαήλ Δαμασκηνός. Γεννήθηκε γύρω στο 1535, μαθήτευσε στο Ηράκλειο και έζησε αρκετά χρόνια στη Βενετία. Ο Μιχαήλ Δαμασκηνός φαίνεται ότι εδραίωσε τους κανόνες της Κρητικής Σχολής. Στον ναό της Αγίας Αικατερίνης εκτίθενται 6 εικόνες του, που προέρχονται από την Μονή Βροντισίου στο Ζαρό.

Αλλοι εκπρόσωποι της Κρητικής Σχολής είναι ο Γεώργιος Κλόντζας και ο Θεοφάνης ο Κρης.

Ο μεγάλος ζωγράφος του 16ου αιώνα, Μιχαήλ Δαμασκηνός και λίγα λόγια για το έργο του -του Ιεροδιακόνου Σιλουανού Πεπονάκη

Η Κέρκυρα είναι αυτή που σώζει το μεγαλύτερο γνωστό σύνολο έργων του Μιχαήλ Δαμασκηνού, του σημαντικότερου ζωγράφου εικόνων του 16ου αιώνα.

Για την ζωή και την δράση του μεγάλου καλλιτέχνη σώζονται λίγα μόνο στοιχεία. Ο Μιχαήλ ή Μιχέλης Δαμασκηνός γεννήθηκε γύρω στο 1530-35 και ήταν υιός κάποιου Τζώρτζη, ενώ ο ίδιος είχε μία κόρη, την Αντωνία, που παντρεύτηκε τον Καστρινό ζωγράφο Γιαννά Μαντούφο. Διετέλεσε μέλος της Ελληνικής αδελφότητος της Βενετίας από το 1577 ως το 1582, ενώ στην Βενετία πρέπει να βρισκόταν από το 1574.

Κατά την εκεί παραμονή του ζωγράφισε πολλές από τις εικόνες του τέμπλου του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων, διακόσμησε τις κόγχες του ιερού και της προθέσεως και ασχολήθηκε πιθανότατα με την αντιγραφή έργων Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα.

Το 1584 τον βρίσκουμε στην Κρήτη, ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα του ανετέθη η τοιχογράφηση του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων, για την οποία, παρά την προκαταβολή των εξήντα δουκάτων, ποτέ δεν πήγε στην Βενετία. Το 1590 ζωγραφίζει την Αποτομή του Ιωάννου που βρίσκεται στην Κέρκυρα, για την οποία θα κάνουμε μια μικρή αναφορά, και το 1591 την Α' Οικουμενική Σύνοδο που βρίσκεται στο Μουσείο Χριστιανικής Τέχνης του Ηρακλείου.

Αν και δόκιμος ζωγράφος ο Μιχαήλ τα μόνα γνωστά έργα του είναι μόνο φορητές εικόνες. Οι περισσότερες από τις εικόνες του ακολουθούν την πατροπαράδοτη εικονογραφία και τεχνοτροπία, με δυτικές επιδράσεις σε δευτερεύοντα σημεία που αφομιώνονται οργανικά, ενώ άλλες εικόνες του είναι εμπνευσμένες από σύγχρονα ιταλικά έργα, κυρίως Ενετών ζωγράφων, όπως ο Veronese και ο Tintoretto.

Η χρονολογική κατάταξη των έργων του μεγάλου ζωγράφου και η διάκριση φάσεων στην καλλιτεχνική του εξέλιξη είναι προβλήματα που τα δυσχεραίνει περισσότερο η σπανιότητα των χρονολογημένων έργων, αφού χρονολόγηση φέρουν μόνο η κόγχη του Αγ. Γεωργίου, η αποτομή της κεφαλής του Προδρόμου, και η Α' Οικουμενική Σύνοδος. Σαν χρονολογικό τεκμήριο έχει προταθεί και η υπογραφή του ζωγράφου, που απαντάται συνηθέστερα ως ΧΕΙΡ ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ ή ΧΕΙΡ ΜΙΧΑΗΛ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ ή ακόμη ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΧΕΙΡ ή και ΠΟΙΗΜΑ ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ.

Χαρακτηριστικό των έργων του Μιχαήλ είναι το τριανταφυλλί σάρκωμα που απλώνεται σε κάθε προπλασμό. Λίγες πινελιές πλάθουν τους όγκους. Σε ορισμένες εικόνες τα φώτα, πολύ χυμώδη και ελεύθερα, θυμίζουν παλαιότερα έργα. Ο Δαμασκηνός χρησιμοποιεί συχνά δευτερεύοντα δυτικά στοιχεία, ακόμη και σε αυτά τα έργα και χωρίς να διασπάται η ενότητα του έργου.

Ιδιάζον χαρακτηριστικό του Μιχαήλ Δαμασκηνού είναι ότι ζωγράφιζε πάντα ξύλινους θρόνους και ποτέ μαρμάρινους, που είναι τόσο κοινοί στα έργα άλλων Κρητικών ζωγράφων.

Ο Δαμασκηνός έχαιρε μεγάλης φήμης και απόδειξη αυτού είναι ότι, ενώ διέμεναν στην Βενετία πολλοί άλλοι ζωγράφοι, αυτόν μόνο κάλεσαν από την Κρήτη για να ζωγραφίση τον Αγ. Γεώργιο των Ελλήνων. Η επίδρασή του στους μεταγενέστερους ζωγράφους ήταν πολύ μεγάλη. Εικονογραφικοί τύποι που αυτός εισήγαγε, έγιναν εξαιρετικά δημοφιλείς και αντιγράφηκαν μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα, όπως π.χ. Η Αποτομή της Κεφαλής του Ιωάννου. Στον πίνακα αυτόν εκτός από τους τέσσερις αγγέλους, που κατεβαίνουν από τμήμα κύκλου στο επάνω μέρος της εικόνας, παραδοσιακή είναι και η απόδοση των πτυχών στο ιμάτιο του Προδρόμου και στα ρούχα των δύο μεσόκοπων ανδρών με διάφορους τόνους του ιδίου χρώματος, που δεν συγχέονται ή με συμπληρωματικά χρώματα στο ιμάτιο του μεσήλικα άνδρα, που εικονίζεται μετωπικά, όπου συνδυάζονται το τριανταφυλλί με το γαλάζιο και το λευκό.

Ο Άγιος Ιωάννης γονατιστός με το κεφάλι σκυμμένο περιμένει να τον αποκεφαλίση ο δήμιος, που στέκεται πίσω του με υψωμένο το σπαθί, επειδή ήλεγξε τον Ηρώδη “διά Ηρωδιάδα την γυναίκα Φιλίππου του αδελφού αυτού ότι αυτήν εγάμησεν”. Αριστέρα η Σαλώμη, φορώντας σύγχρονη ιταλική ενδυμασία, κρατάει ένα μεγάλο πινάκιο για να παραλάβη το κεφάλι του Αγίου “... και έδωκεν αυτήν τω κορασίω, και το κοράσιον έδωκεν αυτήν τη μητρί αυτής”.

Στο βάθος αριστερά εικονίζεται ο Ηρώδης ανάμεσα στους συνδαιτημόνες. Την σύνθεση κλείνει δεξιά ένας κυκλικός πύργος με καγκελόφρακτο παράθυρο όπου ήταν φυλακισμένος ο Άγιος Ιωάννης. Ο κάμπος είναι χρυσός, ενώ το αυχμηρό έδαφος έχει αποδοθεί φυσιοκρατικά. Ο Ιωάννης φοράει βαθυγάλανη μηλωτή και καστανό ιμάτιο. Καταπληκτικές πανοπλίες και περικεφαλαίες κοσμούν τα σώματα του δημίου και του αξιωματικού.

Στα γυμνά μέρη ο προπλασμός είναι καστανόφαιος, το σάρκωμα σταρένιο, ο γλυκασμός φαιοπράσινος και τα φώτα λίγα αλλά έντονα, ενώ πάνω στον χρυσό κάμπο διακρίνεται με δυσκολία η επιγραφή Η ΑΠΟΤΟΜΗ ΤΗ(Σ) ΚΕΦΑΛΗΣ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΤ(ΟΥ) ΙΩΑΝΝΟΥ.

Κλείνοντας θα ήθελα να επισημάνω πώς εδώ απλά γίνεται μια μικρή αναφορά στον Μεγάλο αυτόν καλλιτέχνη με την εξαίρετη ποιότητα και αίσθηση, γιατί δεν είναι δυνατόν μια τέτοια φυσιογνωμία να εξαντληθή στα μικρά όρια αυτού του άρθρου.

πηγή: http://www.parembasis.gr/2000/00_08_23.htm

Μ. Δαμασκηνός -Η αποτομή της Αγίας Παρασκευής (μουσείο Κανελλοπούλου στην Αθήνα)

Μ. Δαμασκηνός-Εικόνες Αγίων Σέργιου, Βάκχου και Ιουστίνας (αναφορά στη ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571 - μουσείο Αντιβουνιώτισσας στην Κέρκυρα)

Μ. Δαμασκηνός-Ο Μυστικός Δείπνος (Mονή Αγίας Αικατερίνης Σιναϊτών στο Ηράκλειο Κρήτης)

Strangers in the Night - FRANK SINATRA

Hijo de la Luna - Montserrat Caballe

Πασχάλης Τερζής - Στα υπόγεια είναι η θέα

Χάρις Αλεξίου-Το τανγκό της Νεφέλης

Χαρίς Αλεξίου-Όλα σε θυμίζουν

Το κόκκινο φουστάνι Στίχοι: Κώστας Κινδύνης Μουσική: Σταύρος Κουγιουμτζής Πρώτη εκτέλεση: Ελευθερία Αρβανιτάκη

Μαρία Δημητριάδη - ΕΝΑ ΠΡΩΙΝΟ - μουσική Στ.Ξαρχάκου -στίχοι .Γ Παπαστεφάνου